De oorsprong van de Kerstman is gehuld in een betoverende mix van folklore, legendes en culturele invloeden die door de eeuwen heen zijn samengesmolten. De figuur die we vandaag de dag kennen als de Kerstman heeft zijn wortels in verschillende tradities en verhalen uit de loop van de geschiedenis.

Sint Nicolaas uit Myra

Een van de oudste bronnen van de Kerstman komt voort uit de legende van Sint-Nicolaas, een christelijke heilige die in de 4e eeuw in Myra, een stad in het huidige Turkije, leefde. Sint-Nicolaas, ook bekend als Sinterklaas, stond bekend om zijn vrijgevigheid en vriendelijkheid tegenover kinderen en de armen. Het verhaal gaat dat hij ’s nachts cadeautjes in de schoenen van kinderen stopte.

In de middeleeuwen verspreidden de verhalen over Sinterklaas zich door heel Europa, en verschillende landen en regio’s gaven hun eigen draai aan de folklore. In Nederland, bijvoorbeeld, ontwikkelde zich de traditie van Sinterklaasavond op 5 december, waarbij kinderen hun schoenen zetten in de hoop dat Sinterklaas ze zou vullen met lekkernijen en cadeautjes.

Yuleman

Een andere belangrijke invloed op de Kerstman komt uit Scandinavische folklore, waar de figuur van de “Yuleman” of “Julenisse” een rol speelde tijdens het midwinterfeest, bekend als Yule. Deze figuur werd gezien als een bovennatuurlijk wezen dat cadeautjes bracht aan kinderen tijdens de Yuletijd.

Geboorte van Jezus

Met de verspreiding van het christendom over Europa werd Sinterklaas geassocieerd met het vieren van de geboorte van Jezus op 25 december. De tradities vermengden zich en creëerden een complexe mix van folklore en religieuze vieringen. De naam “Kris Kringle,” afgeleid van het Duitse woord “Christkindl,” wat “Christuskind” betekent, werd in sommige regio’s gebruikt als een andere naam voor de gever van cadeautjes.

Familie en cadeau’s

In de 18e en 19e eeuw kwam er een grote verschuiving in de manier waarop Kerstmis werd gevierd. In Engeland en Amerika begon Kerstmis meer nadruk te leggen op familiebijeenkomsten en cadeautjes geven. Invloeden uit oude Europese folklore en lokale tradities mengden zich, en de figuur van de Kerstman begon meer vorm te krijgen.

Een cruciaal keerpunt in de evolutie van de Kerstman was de publicatie van het gedicht “A Visit from St. Nicholas” in 1823, ook wel bekend als “The Night Before Christmas.” Dit gedicht, geschreven door Clement Clarke Moore, beschreef een vrolijke, dikke man met een baard die in een slee getrokken door rendieren cadeautjes rondbracht. Dit gedicht speelde een sleutelrol bij het populariseren van het moderne beeld van de Kerstman.

 

Coca Cola kerstman

De iconische rode outfit van de Kerstman, compleet met een witte bonttrim en een riem, kreeg vorm dankzij de reclames van Coca-Cola in de jaren 1930. Hoewel het populaire beeld van de Kerstman al bestond, heeft de marketingcampagne van Coca-Cola zeker bijgedragen aan het verankeren van dit beeld in de populaire cultuur.

Kerstman van Coca Cola

Wereldwijd verspreid

Naast Sinterklaas en de Scandinavische Yuleman zijn er over de hele wereld vergelijkbare figuren die cadeautjes uitdelen tijdens feestdagen. In Rusland is dat bijvoorbeeld Ded Moroz, in Italië is het La Befana, en in Frankrijk is het Père Noël. Elk van deze figuren heeft unieke kenmerken en tradities, maar ze delen allemaal de gemeenschappelijke rol van het verspreiden van vreugde en cadeaus tijdens de feestdagen.

Conclusie

De oorsprong van de Kerstman is dus een intrigerende reis door de tijd, waarbij verschillende culturele invloeden en tradities samenkomen om de geliefde figuur te vormen die we vandaag de dag kennen. Of het nu gaat om de goedheiligman Sinterklaas uit de vroege christelijke geschiedenis, de Yuleman uit de Scandinavische folklore, of de moderne Kerstman in zijn kenmerkende rode pak, de essentie van vriendelijkheid, vrijgevigheid en het vieren van de feestdagen met dierbaren blijft centraal staan in het verhaal van de Kerstman.

Download de Canon van Nederland app

Wil jij ook meer weten over historische gebeurtenissen? Download dan nu de Canon van Nederland app voor iOS en Android.

Leuker & gemakkelijker geschiedenis leren dan ooit!

Canon periode
vanaf 1948 – De televisie
De wereld op je scherm

Periode
Tijd van televisie en computer

Hoofdlijnen
Knooppunt van verbindingen
Wat weten wij?
Woord en beeld verbinden