Vuurwerk is een traditie in Nederland tijdens Oud & Nieuw, maar waar komt het vandaan en hoe is deze traditie ontstaan? Lees meer over vuurwerk in Nederland in onze blog.
Wanneer begint het nieuwe jaar
Sinds 1576 wordt Nieuwjaar in Nederland op 1 januari gevierd… Het schijnt dat de oudste bewoners van Nederland, tussen eind december en begin januari, een Midwinterfeest van twaalf nachten hielden. De Romeinen lieten aanvankelijk het nieuwe jaar op 1 maart beginnen. Dit veranderde vanaf 44 v. Chr naar 1 januari, toen Julius Ceasar zijn Juliaanse kalender invoerde. In 1563 bepaalde de Franse koning Charles IX dat Nieuwjaar in zijn land voortaan op 1 januari werd gevierd. De Spaanse landvoogd Requesens liet op 16 juni 1575 per plakkaat weten dat dit ook voor de Lage Landen ging gelden.
Het begin van de vuurwerktraditie
Volgens de meeste wetenschappers is vuurwerk door de Bengalen ontdekt. Met de ontdekking van het buskruit door de Chinezen werd het echter pas echt populair. Buskruit zorgt voor een ontploffing zoals we die nu kennen. Door deze uitvinding werden er steeds meer experimenten gedaan met vuurwerk. De eerste grootgebruikers waren de Chinezen. Zij gebruikten het rond het begin van onze jaartelling bij religieuze gebeurtenissen om boze geesten te verdrijven.
Vuurwerk in Europa
Over hoe het buskruit vervolgens in Europa is terecht gekomen, bestaan ook meerdere verhalen. Marco Polo zou het buskruit hebben meegebracht, volgens anderen hebben de kruisvaarders hier een belangrijke rol in gespeeld. Vast staat dat tijdens de Middeleeuwen het buskruit een rol begon te spelen in Europa. Aan de grote Europese hoven begon vuurwerk deel uit te maken van grote feesten en partijen. Zo werden feesten van het Franse hof in Versailles van extra spektakel voorzien met vuurwerkshows. Ook werden vuurwerkshows gebruikt om feestelijkheden, zoals een kroning of koninklijk huwelijk, extra luister bij te zetten.
Welvaart en vuurwerk
Peter van der Sluijs CC BY-SA 3.0
In de jaren ’60 en ’70 nam de welvaart – en de massaconsumptie – geleidelijk toe en daarmee ook het aantal consumenten. In andere landen wordt het vuurwerkspektakel rond Oud & Nieuw meestal verzorgd door de overheid. Veel landen kennen niet eens consumentenvuurwerk met Nieuwjaar. Dit omdat de vraag ernaar ontbreekt of omdat de autoriteiten de verkoop ervan in een vroeg stadium hebben verboden. Slechts hier en daar schieten particulieren zelf het zogeheten lustvuurwerk de lucht in. Door de toename van vuurwerkconsumptie ontstond er behoefte aan regulering en voorlichting. Met een omzet van ongeveer 70 miljoen euro werd Nederland na China en de V.S. de derde consument ter wereld van Chinees vuurwerk.
Wetgeving en vuurwerk
In 1980 kwam er nationale wetgeving die de luidheid van consumentenvuurwerk aan banden legde, om gehoorschade te voorkomen. Dit betekende het afscheid van veel geliefd knalvuurwerk. Hierdoor groeide een markt voor illegaal knalvuurwerk. Tegelijkertijd kwam er meer ontwikkeling en aanbod op het gebied van siervuurwerk. Dit type vuurwerk werd kwalitatief beter en duurde langer, dankzij een verruiming van de maximale kruitinhoud. Eind jaren ’90 deden de zogenaamde siercakes hun intrede. Deze boxen behoren momenteel tot het populairste siervuurwerk.
