De Tachtigjarige Oorlog was een oorlog tussen Nederland en Spanje en duurde van 1568 tot 1648. De oorlog vond plaats in de Nederlanden, die toen bestuurd werden door de koning van Spanje. De Nederlanden bestonden uit de grote gebieden die nu in Nederland, België, Luxemburg en wat noordelijke gebieden in Frankrijk liggen, ook wel bekend als de Habsburgse Nederlanden. De Tachtigjarige Oorlog begon als een opstand in het noorden, en groeide uit tot een strijd van het Nederlandse volk tegen de Spanjaarden.
Nederland in opstand
Aanvankelijk kwamen alle zeventien gewesten in de Nederlanden in opstand tegen de Spaanse koning Filips II. Vanaf 1576 groeiden de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden uit elkaar als gevolg van de Reformatie. De Noordelijke Nederlanden waren grotendeels protestants, terwijl de Zuidelijke Nederlanden katholiek waren. De Zuidelijke Nederlanden kozen de kant van Spanje, aangezien Spanje ook een katholiek land was. Na de Val van Antwerpen in 1584 verhuisden veel rijke handelaren en intellectuelen naar Amsterdam. Dit zorgde later voor de Gouden Eeuw in Nederland.
De Slag op de Zuiderzee
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog vochten de Watergeuzen (Nederlandse opstandelingen) en een Spaanse vloot in 1573 een zeeslag uit op de Zuiderzee. Een Spaanse poging om de belangrijke vaarroute naar Amsterdam open te houden, mislukte.
Nadat de Watergeuzen op 1 april 1572 Den Briel hadden ingenomen, golfde de Tachtigjarige Oorlog op en neer. Verschillende Hollandse en Zeeuwse steden waren na belegeringen in handen van de Watergeuzen gevallen, of hadden zelf de kant van de opstandelingen gekozen. Echter, niet alle steden kozen zomaar aan de kant van de opstandelingen. In het najaar van 1572 was Amsterdam nog koningsgezind, en na een succesvolle tegenaanval hadden de Spanjaarden een aantal belangrijke steden, waaronder Naarden, stevig in handen. De Watergeuzen hadden echter ook een paar belangrijke havensteden veroverd, waaronder Hoorn en Enkhuizen. Dat zorgde ervoor dat de Watergeuzen de belangrijke vaarroutes over de Zuiderzee naar steden in Spaans gebied, zoals Amsterdam, Naarden en Zutphen, konden bedreigen. Dat deden ze dan ook. Op land werden wegen naar de hoofdstad geblokkeerd en op het water probeerden de Geuzen met schepen het IJ te blokkeren. Tussen de herfst van 1572 en de zomer van 1573 werd er aan de zuidkust van de Zuiderzee fel gevochten om de controle over de routes naar Amsterdam.
Abraham de Verwer, Public domain, via Wikimedia Commons
Willem van Oranje
Het Nederlandse volk werd gesteund door Willem van Oranje en gedurende de oorlog steunden de Fransen en Britten ook de Nederlanders. Zij stonden tegenover de Spaanse koning Filips II. Zowel Willem van Oranje als Filips II maakten het einde van de oorlog nooit mee. Vanaf 1590 waren de Nederlanden aan de overwinnende hand. In 1609 werd uiteindelijk een vrede getekend voor twaalf jaar; genaamd het Twaalfjarig Bestand. In deze tijd werd er niet gevochten tussen beide landen. In 1621 werd de strijd hervat, maar vond enkel in de Zuidelijke Nederlanden plaats. De oorlog eindige met de Vrede van Münster, waar Nederland en Spanje vrede sloten. Spanje erkende Nederland vanaf dat punt als onafhankelijk land. Vanaf 1590 waren de Nederlanden aan de overwinnende hand.
Van de Tachtigjarige Oorlog naar de Gouden Eeuw
De Tachtigjarige Oorlog wordt als een van de belangrijkste gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis gezien. De oorlog leidde tot het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de Gouden Eeuw. De oorlog droeg bij aan het zelfbewustzijn van het Nederlandse volk.
Abraham de Verwer, Public domain, via Wikimedia Commons
