In de jaren ’50 en ’60 zorgden jongeren voor onrust in de Nederlandse maatschappij. Dit leidde tot het ontstaan van de jongerencultuur. Voorbeelden hiervan zijn de nozems, provo’s en hippies.
Ontzuiling in de jaren ’60
Vanaf de jaren ’60 was er sprake van ontzuiling. Mensen hoorden in Nederland bij een bepaalde groep. Deze indeling was gebaseerd op je geloof (bijvoorbeeld katholiek) of wat je politieke voorkeur had (bijvoorbeeld socialist). De groepen leefden als het ware als zuilen naast elkaar. Ontzuiling betekent dat mensen niet meer bij één bepaalde groep willen horen. Ze willen beslissingen voor zichzelf nemen en niet als groep. De verzuilde samenleving verdween langzaam aan. Dit kwam gedeeltelijk door de radio en later ook de televisie. Op de radio en de televisie was het voor mensen makkelijk om programma’s van andere zuilen te beluisteren en te bekijken. Toen ze dat deden, vonden ze de mensen van andere zuilen helemaal niet zo vreemd als dat zij gedacht hadden en te horen hadden gekregen van de leiders van hun eigen zuil. Daarnaast kwamen mensen uit verschillende zuilen vaker met elkaar in aanraking door de economische groei. Zo werden mensen uit verschillende zuilen collega’s van elkaar.
De ontzuiling werd vooral door jongeren in werking gezet. Zo werd in 1966 de politieke partij D66 door jongeren opgericht. Dit was de eerste partij die niet een specifieke zuil vertegenwoordigde. Een ander voorbeeld van ontzuiling was de oprichting van Radio Veronica. Omdat commerciële zenders verboden waren in Nederland, zond Veronica uit vanaf een schip in de Noordzee. Ze draaiden pop muziek en waren niet verbonden aan een specifieke zuil. De radiozender werd al snel populair. Nadat ze werd verboden kwam ze een paar jaar later terug als niet-commerciële omroep.
Wat is jongerencultuur?
Jongeren zorgden in de jaren ’50 en ’60 voor onrust in de Nederlandse maatschappij. Er ontstond een jongerencultuur die zich afzette tegen de consumptiemaatschappij en weinig respect had voor het gezag en het strak georganiseerde leven van vorige generaties. Dit had verschillende oorzaken.
Jongeren hadden vaak veel vrije tijd, doordat hun ouders werkten. Ook ging het jeugdloon omhoog, waardoor jongeren meer geld te besteden hadden. Door de toegenomen welvaart hoefden jongeren niet direct na hun schooltijd fulltime te gaan werken. Een deel van de jongeren volgden steeds langer onderwijs. Vaak waren deze jongeren uiteindelijk hoger opgeleid dan hun ouders, waardoor er een onderlinge kloof tussen de twee groepen ontstond. Deze ontwikkelingen bij elkaar bleken een voedingsbodem voor verschillende jongerenculturen die zich elk op hun eigen manier zou gaan verzetten tegen de consumptiemaatschappij.
Nozems provo’s en hippies
De nozemcultuur kwam vanaf halverwege jaren ’50 op en was de eerste jeugdcultuur in Nederland. Nozems waren rebelse jongeren die geregeld gewelddadige opstootjes veroorzaakten. Vaak hadden ze een vetkuif en waren zij gekleed in spijkerbroek en leren jack. Ze werden beïnvloed door de rock-‘n’-roll muziek uit Engeland en de Verenigde Staten. Nozems luisterden vaak naar rock-‘n’-roll artiesten zoals Elvis Presley. Inde jaren ’60 ging de relatief kleine groep nozems op in de menigte, omdat lichtelijk rebels gedrag de norm werd onder jongeren.
Vanaf halverwege de jaren ’60 nam de jeugdcultuur andere vorm aan. In 1965 kwamen de provo’s op. Ze hadden een hekel aan de consumptiemaatschappij. De provo’s wilden meer inspraak en vonden dat de oude generaties waren vastgeroest in hun kijk op de maatschappij. Ze waren dan ook niet bang om oudere generaties belachelijk te maken. Verder stonden de provo’s erom bekend dat zij de politie en politici vaak provoceerden (= uit de tent lokten) in het bijzijn van televisiecamera’s. In 1967 werd de beweging alweer opgeheven.
Eind jaren ’60 begon de opkomst van de hippies. Zij waren ook tegen de consumptiemaatschappij en het kapitalisme en vonden dat mensen niet zo materialistisch moesten denken. Zonder voor veel ophef te zorgen, probeerden zij de wereld te laten zien hoe men op een liefdevolle manier kon leven in harmonie met de natuur. Ze droegen felgekleurde kleding en hadden vaak lang haar. De hippies waren vreedzaam en legde de nadruk op liefde, seks en drugs.
Tot slot
Elke groep had zijn eigen muziekstijl, kledingstijl en idealen. Ook na de jaren ’60 behielden jongeren een eigen cultuur. Die cultuur werd alleen begrepen door de jongeren zelf en niet door hun ouders. En dat is tegenwoordig nog steeds zo.
