Duinkerken, gelegen aan de kust van Frans Vlaanderen, kent een omvangrijke en zeer gevarieerde geschiedenis, waaronder de Duinkerkse evacuatie. Mede als gevolg daarvan leent de plaats en haar omgeving zich heel goed voor allerlei bezichtigingen van historische waarde. Maar er zijn geheel andere tijden geweest. Tijden die bij velen bekend staan onder de titel ‘De Duinkerkse evacuatie’ en ook wel ‘De slag bij Duinkerken’ genoemd. Op 10 mei 1940 werd het plaatsje en dan met name het strandgebied, het toneel van een zeer grootscheepse evacuatie. Door de inval van de Duitsers in Frankrijk werden grote hoeveelheden soldaten, voornamelijk Engelsen, van elke ontsnappingsroute afgesneden. Dit leidde tot een grootschalige reddingsoperatie die ‘Operation Dynamo’ werd gedoopt. De reden hiervoor was het feit dat het plan werd gesmeed in de dynamokamer van het marinehoofdkwartier in Dover.
Met enkele tientallen torpedobootjagers van zowel Frankrijk als Engeland werd vervolgens de Duinkerkse evacuatie in gang gezet. Ze werden hierbij geholpen door vele mijnenvegers, patrouilleschepen, vrachtschepen en zelfs privéboten en pleziervaartuigen.
By Harvey Milligan (Own work) CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Een belangrijk nadeel van het overgrote deel van de schepen was dat ze niet dicht bij de kust konden komen. In de branding werd een tijdelijke pier gemaakt, met behulp van militaire voertuigen. Zo zorgde men ervoor dat de meeste soldaten toch enigzins droog aan boord kwamen.
Bras-Dessus, Bras-Dessous
Duinkerken was niet de plek die Winston Churchill kon bezoeken. Daarvoor in de plaats bracht hij op 31 mei een bezoek aan Parijs. Hier pochte met het grote aantal (165.000) soldaten dat de Engelse operatie gered had. Dit deed de relatie tussen Frankrijk en Engeland geen goed. Immers, Frankrijk verwachtte dat er ook vele Franse soldaten gered zouden worden uit de penibele situatie.
Met Churchill’s ‘arm in arm’ uitspraak werd de evacuatie-operatie verder opgeschaald. De evacuatie was nu ook beter gericht op het redden van Franse soldaten. Dat was maar goed ook, beide landen hadden jaren daarvoor reeds een bondgenootschap gesloten, samengevat in de zogenaamde ‘Entente’.
Echter, ook al werd de balans tussen Engelse en Franse soldaten enigszins op gelijke schaal gebracht. Zij werden overigens vrijwel direct weer naar de kust van Normandië werden gebracht om te vechten, of direct te sneuvelen. De Luftwaffe maakte steeds meer slachtoffers onder de naar Engeland varende reddingsvloot. En in de laatste periode van de actie nam het aantal geredde soldaten daardoor flink af.
Duitse successen
Hieraan voorafgaand hadden de Duitsers al de nodige successen geboekt met hun aanvalstechniek in 2 delen. ‘Fall Gelb’ de bliksemsnelle inname van Nederland, met daaraan gekoppeld ‘Fall Rot’, de doorstoot naar de Ardennen en België. Vervolgens omsingelden de Duitsers de door de Fransen opgeworpen Maginotlinie, waarna ze bijna moeiteloos tot ver in Frankrijk binnenrukten. Dit leidde ertoe dat de toenmalige hoogste militaire gezagvoerder Philippe Pétain een wapenstilstand vroeg aan de Duitsers.
Zo hebben de Duitsers op verschillende plekken in Europa heel wat successen geboekt. Dit is ook terug te zien in de oorlogshistorie en dan met name specifiek die van Duinkerken. Pas op 9 mei 1945 geven de aanwezige Duitse troepen zich over, terwijl de capitulatie dan al lang getekend is.
Ook heel wat Nederlanders hebben de woeste strijd rondom de evacuatie van Duinkerken van dichtbij meegemaakt. Terwijl er in de geschiedenisboeken weinig over te vinden is, zijn er vele verhalen hierover op het internet, zoals deze.
By Malindine E G (Lt), Puttnam L A (Lt), War Office official photographer [Public domain], via Wikimedia Commons
De Duinkerkse evacuatie: de historische plekken én het museum
Voor geïnteresseerden zijn er vele locaties in en rondom Duinkerken die nog het nodige van de historische “Operation Dynamo” weergeven. Zo is ook het Fort Des Dunes Leffrinckoucke een bijzondere plek om te bezoeken. Er is onder andere een museum, ingericht in het voormalige hoofdkwartier dat tijdens de operatie werd gebruikt.
