De geschiedenis van de universiteiten gaat ver terug. De eerste universiteit van Nederland werd in Leiden opgericht. Aangenomen wordt dat de keuze voor Leiden een geschenk was van Willem van Oranje aan de stad na Leidens ontzet. Lees in deze blog meer over de eerste universiteiten..
Studeren in de Oudheid
Al in de Oudheid kon men een hogere opleiding volgen. Dit werd gedaan door in de leer te gaan bij bijvoorbeeld een filosoof of een grammaticus. Deze privéklassen groeiden uit tot instituten. De eerste universiteit van Europa werd in 1088 opgericht in Bologna. Deze universiteit wordt gezien als de oudste universiteit ter wereld. Omdat de lesstof puur academisch was, in tegenstelling tot die van eerdere universiteiten. In de twaalfde eeuw werden er universiteiten gesticht in Parijs en Oxford. En in de eeuw erna in Cambridge en Salamanca. Pas aan het eind van de Middeleeuwen (1425) werd de eerste universiteit in de Lage Landen gesticht. Namelijk die van Leuven.
Effeietsanders CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons
De eerste universiteit van Nederland
De Katholieke Universiteit Leuven was de aangewezen plaats voor wetenschappelijke studies in de Lage Landen. Door de Nederlandse Opstand werd studeren aan de universiteit van Leuven bemoeilijkt voor studenten uit het noorden. Hierdoor was er behoefte aan een nieuwe universitair instituut in de Noordelijke Nederlanden. Daarom richtte Willem van Oranje in 1575 een universiteit op in Leiden. Dit was de eerste universiteit van Nederland. Willem van Oranje vond het een passend geschenk aan de stad. En als dank voor de inzet en moed tijdens het Beleg van Leiden. Voortaan zouden de opstandelingen in Leiden hun eigen calvinistische geestelijken en bestuurders opleiden.
Tegenhanger van de Leuvense universiteit
De Leidse universiteit moest gelden als de protestantse tegenhanger van de katholieke universiteit in Leuven. Na de oprichting van deze nieuwe universiteit ondernam de Gereformeerde Kerk pogingen om de controle over de instelling te krijgen. Maar Willem van Oranje wist dit te voorkomen, waardoor de universiteit een relatief onafhankelijk karakter had. Bovendien waren ze in Leiden relatief tolerant, vernieuwend en praktijkgericht. Zo was er een botanische tuin, universiteitsbibliotheek, anatomisch theater en ingenieursschool.
Onderwijs Leidse Universiteit
Basis van de universiteit waren de drie hoofdfaculteiten – Theologie, Rechten en Medicijnen. In die volgorde van belangrijkheid. Zo schreven zich tussen 1575 en 1775 bijna 41.000 studenten in. Ongeveer driekwart was afkomstig uit de hogere burgerij. Om arme studenten toch een kans te geven, konden zij een beurs krijgen. Daarnaast waren de colleges in het Latijn vanwege de internationale uitstraling.
Ter ere van het lustrum van de Leidse Universiteit, die in 2015 440 jaar bestond, werden vier video’s gemaakt: Vier eeuwen vrijheid. In vogelvlucht komt de rijke geschiedenis van de universiteit voorbij.
