Tegenwoordig is het heel normaal dat in Nederland zowel vrouwen als mannen naar de universiteit gaan. Dit is niet altijd het geval geweest! Vroeger gingen in Nederland alleen mannen naar de universiteit. Aletta Jacobs bracht hier in 1871 verandering in. Lees in deze blog meer over de eerste vrouw die officieel werd toe gelaten tot de Nederlandse Universiteit.
Wie is Aletta Jacobs?
Aletta Jacobs werd geboren in Sappenmeer. Zij was het achtste kind van een Joods gezin met elf kinderen. De vader van het gezin, Abraham Jacobs, was een huisarts. De moeder, Anna de Jongh, zorgde voor het huishouden. In de tijd dat Aletta leefde hoorden vrouwen te zorgen voor het huishouden en de kinderen. Studeren deden ze niet.
Toch droomde Aletta er altijd al van om net als haar vader arts te worden. Daarom leerde zij van haar vader de talen Latijns en Grieks. Waarna zij als 16-jarig meisje examen in leerling-apotheker deed en hier haar diploma voor behaalde. Een jaar later vroeg ze de liberale minister Thorbecke toestemming om aan de universiteit te mogen studeren. Thorbecke stuurde binnen een week een brief terug. Dit antwoord was gericht aan haar vader, die op zijn sterfbed lag. Aletta kreeg toestemming voor een proefjaar aan de universiteit.
Eerste vrouw op de Nederlandse universiteit
Anna Maria van Schurman, een geleerde vrouw (zij beheerste meer dan tien talen) uit de zeventiende eeuw, had ook al ooit colleges op de Utrechtse Universiteit gevolgd. Haar buurman, Gisbertus Voetius, was namelijk hoogleraar theologie en oosterse talen. Hij stond haar toe om de colleges te volgen. Wel vanachter een gordijntje om de mannelijke studenten niet af te leiden. Aletta werd echter officieel toegelaten, waardoor zij wordt gezien als de eerste vrouw op de Nederlandse universiteit. Op haar zeventiende jaar begon zij met haar proefjaar. Na dit jaar kreeg zij toestemming om verder te gaan met de universitaire artsenopleiding. Hier slaagde zij in 1878 voor, waarna zij als eerste vrouwelijke arts in Nederland aan de slag ging.
Eerste Nederlandse vrouwelijke arts
Zij begon te werken als arts aan de Herengracht in Amsterdam. Aletta streefde naar meer rechten voor de vrouwen. Vanuit deze gedachtegang opende zij een praktijk die vrouwen hielp aan voorbehoedsmiddelen om zwangerschappen tegen te gaan, genaamd pessarium. Zij kwam er namelijk achter dat vaak opeenvolgende zwangerschappen een gevaarlijk effect hebben op het vrouwelijk lichaam. Om vrouwen verder in te lichten over het lichaam, gaf ze gratis voorlichtingen. Daarnaast schreef ze het boek – De vrouw, haar bouw en haar inwendige organen.
Tot de dag van vandaag wordt Aletta nog steeds al belangrijk figuur gezien. Zij is opgenomen in de Canon van Nederland vanwege de vrouwenemancipatie. Vanaf 1990 wordt door het Rijksuniversiteit Groningen om het jaar de Aletta Jacobsprijs uitgereikt. Vrouwen die hebben bijgedragen op het gebied van de emancipatie, komen voor deze prijs in aanmerking. In 2014 is er zelfs een musical over Jacobs in première gegaan.
