Pinksteren vieren staat voor het gegeven, dat God elke geest inspireert die Hem toelaat, en niet alleen bijzondere mensen. Anders gezegd: God’s geest is voor iedereen toegankelijk en beschikbaar. Het woord Pinksteren is afgeleid van het Griekse pentekoste, dat vijftig betekent. Pinksteren valt namelijk precies op de vijftigste en laatste dag van de paasperiode. Op die dag herdenkt de kerk de uitstorting van de Heilige Geest. Pinksteren vieren wordt dus binnen meer dan één geloof gedaan. Zo waren het Joden die ervoeren dat God hen visioenen, plannen of gedachten gaf, die duidelijk niet van henzelf kwamen. In het Oude Testament werd dit ‘de heilige Geest’ genoemd. De Christenen ‘ontdekten’ dat het eigenlijk bij alle gelovigen gebeurde, en niet alleen bij bepaalde profeten.
Pinksteren vieren, de symboliek en kleuren
Ook bij de Pinksterviering zijn er de nodige symbolen in gebruik, waarvan de duif wel de meest bekende is. De duif verwijst namelijk naar de geest van God. Vanuit de overlevering wordt gesteld dat de Geest op Jezus neerdaalde in de gedaante van een duif. De duif is een vogel is die zich laat temmen en geen roofvogel is, maar dicht bij de mensen verblijft. De duif werd al heel vroeg een symbool van vrede. Bij de Joden was het de enige vogel die geofferd mocht worden aan God.
Maar ook vuur – en vurige tongen – zijn onderdeel van de symboliek voor/bij Pinksteren. Er zou een hemels vuur neergedaald zijn op Pinkstermorgen zo staat beschreven in de Handelingen van de Apostelen. Met diverse spreekwoorden die er min of meer aan refereren: ‘in vuur en vlam staan’ of ‘ergens warm voor lopen’. Tijdens Pinksteren vieren zullen niet veel mensen deze vurige achtergrond in gedachten hebben.
Voorts is rood de liturgische kleur tijdens Pinksteren, omdat deze naast liefde, lijden en offer symbool staat voor vuur. In bloemstukken worden tijdens de Pinksterviering dan ook vaak rode soorten bloemen gebruikt.
Dan betekent het woord ‘geest’ in het Grieks ook nog wind, of adem. In het Pinksterverhaal staat zo ook dat de wind je vooruit blaast en je hoofd schoon waait. En adem is dan ook nog de basis van ons bestaan, dus dat sluit mooi aan. Mogelijk komt daar ook de uitdrukking ‘de laatste adem uitblazen’ vandaan, oftewel: iemand geeft de geest.
Aanverwante vieringen: Pinksterdrie, Ringrijden en Pinkpop
Pinksteren vieren in Zeeland wordt al sinds lang (eeuwen) ook op ‘Derde Pinksterdag’ gedaan. Dit gebeurt dan met name op Walcheren, waar het Pinksterdrie wordt genoemd. Dit vloeide voort uit kermissen tijdens de Pinksterperiode, die verdwenen na de Reformatie van de meeste protestantse dorpen. Echter, het ringrijden dat tijdens de kermissen georganiseerd werd, bleef door groot enthousiasme van de bevolking bestaan. Tegenwoordig is ringrijden nog steeds razend populair en in sommige plaatsen zelfs topsport.
En dan is er natuurlijk nog Pinkpop, dat feitelijk niets met Pinksteren of de Pinksterviering te maken heeft. Het wordt als sinds 1969 georganiseerd, en vrijwel altijd rond Pinksteren. In eerste instantie was het een muziekfestival dat alleen in Limburg werd georganiseerd. Al gauw groeide het uit tot één van de meeste bekende en grootste popfestivals van Nederland. De maandag die volgt op Pinksteren (Pinkstermaandag of tweede pinksterdag) is een vrije dag in vele Europese landen.
No machine-readable source provided. Own work assumed – CC BY 2.5, via Wikimedia Commons
Pinksterbloem en Pinksterblom
En dan was er in het verleden ook nog de folkloristische viering van de Pinksterblom. Het ging dan om de uitverkiezing van het mooiste meisje ter plaatse. De ‘blom’ slaat dan op de ‘miss’ en niet op de bloem. Opvallend genoeg werden dan tijdens zo’n pinksterblommen-feest niet pinksterbloemen, maar fluitekruid gebruikt als versiering.
