Planetarium Eise Eisinga werelderfgoed

Het Eise Eisinga Planetarium in Franeker is onlangs uitgeroepen tot werelderfgoed door Unesco. Dit eeuwenoude planetarium is het oudste werkende mechanische planetarium ter wereld en een populaire attractie voor bezoekers van over de hele wereld.

Planetarium Eise Eisinga

Het planetarium is gevestigd in de woonkamer van Eise Eisinga in het centrum van Franeker. Het wordt aangedreven door een slingeruurwerk en geeft een actueel beeld van de posities van de zon, de maan, de aarde en de destijds bekende vijf andere planeten (Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus). Dit fascinerende astronomische uurwerk is een staaltje vakmanschap en een unieke attractie voor jong en oud. De bouw van dit unieke astronomisch uurwerk duurde van 1774 tot 1781.

De reden dat Eise Eisinga het planetarium bouwde was de voorspelling van dominee Eelko Alta dat de maan en de planeten Mercurius, Venus, Mars en Jupiter zouden samenkomen. De aarde zou hierdoor uit haar baan worden geslingerd en zou in de zon verbranden. Om te bewijzen zien dat de planeten niet op elkaar zouden botsen, besloot Eise in het plafond van de woonkamer een werkend schaalmodel van het zonnestelsel te bouwen.

Het planetarium is een bijzonder bouwwerk en een belangrijk deel van de geschiedenis van Nederland. In 1967 werd het huis al erkend als rijksmonument en Eise Eisinga is opgenomen in de Canon van Nederland en die van Fryslân. Het is een herinnering aan de kennis en vaardigheden van deze bijzondere Friese wetenschapper en ondernemer.

Eise Eisinga

Eise Eisinga werd op 21 februari 1744 in Dronrijp geboren. Zoals veel kinderen in die tijd moest hij thuis komen werken, in de wolkammerij van zijn vader. Eise’s vader had interesse in sterrenkunde en wiskunde en volgde deze interesse. Hij was zó leergierig dat hij op jonge leeftijd wekelijks naar Franeker liep om de wiskundeboeken van Euclides te bestuderen. Op 24-jarige leeftijd trouwde Eisinga met Pietje Jacobs, waarna hij zich in 1768 als wolkammer in Franeker vestigde.

Werelderfgoed

Het planetarium is in 2021 door Nederland voorgedragen voor een plek op de werelderfgoedlijst van Unesco. Het stond toen al tien jaar op de voorlopige lijst van aanvragen. In 2022 heeft de Unesco het huis in Franeker bezocht om de unieke waarde van het planetarium te beoordelen. Op 19 september, tijdens de 45e sessie van de Commissie voor het Werelderfgoed in Riyad, is het Planetarium Eise Eisinga toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst.

Het Eise Eisinga Planetarium is een unieke bezienswaardigheid die je niet mag missen. Breng een bezoek aan dit historische pand en bewonder het oudste werkende planetarium ter wereld. Ontdek de wonderlijke wereld van de sterrenkunde en laat je verwonderen door de kennis en kunde van Eise Eisinga.

Download de Canon van Nederland app

Wil jij ook meer weten over historische gebeurtenissen? Download dan nu de Canon van Nederland app voor iOS en Android.

Leuker & gemakkelijker geschiedenis leren dan ooit!

Download de Canon van Nederland app

Wil jij ook meer weten over historische gebeurtenissen? Download dan nu de Canon van Nederland app voor iOS en Android.

Leuker & gemakkelijker geschiedenis leren dan ooit!