Met alle nieuwe technologieën zijn er veel nieuwe beroepen ontstaan. Maar helaas zijn er ook veel verdwenen. De komende periode zullen we er een aantal behandelen. Dit blog gaan we het hebben over de letterzetter als beroep.
Geschiedenis
Vroeger werden alle boeken met de hand geschreven. Dit werd vaak door monniken gedaan en duurde erg lang, vandaar de uitdrukking monnikenwerk.
Door de uitvinding van de boekdrukkunst kon dit veel sneller gedaan worden. Voordat men een krant of boek kon drukken moest elke pagina worden voorbereid door de letterzetter. Elke pagina moest worden uitgesneden in hout, waarna men deze uiteindelijk kon afdrukken. Maar omdat de houten plaat niet kon worden hergebruikt en bij grote oplages snel sleet, was ook dit nog steeds tijdrovend werk.
In 1040 China bedacht men al snel om losse letters samen te voegen tot één pagina. Men deed dit eerst met houten letters en later met porseleinen letters.
De letterzetter
Vierhonderd jaar kwam Johannes Gutenberg op hetzelfde idee. Met matrijzen goot hij loden letters, die weer hergebruikt konden worden. Dit maakte het werk van de letterzetter een stuk makkelijker. De letters werden verdeeld in hoofdletters (bovenkast), die in het bovenste deel van de zetkast lagen, en kleine letters (onderkast), die in het onderste deel van de kast werden bewaard. Deze kasten werden weer opgeslagen in een zetbok. Door zijn talrijke innovaties in het drukproces maakte Gutenberg echte massaproductie mogelijk.
In 1890 bedacht men de regelzetmachine. Hiermee kon de letterzetter regel voor regel zijn drukwerk samenstellen. Met loden blokjes met letters (stempels) werd de regel in spiegelbeeld op de zethaak gezet. Hiermee werd de pagina samengesteld en ter controle werd er een proefdruk gemaakt.
Het einde van de letterzetter
Letterzetten was een zwaar beroep. De loden letters waren zwaar en men werkte vaak twaalf of meer uren per dag. De techniek stond echter niet stil en door de komst van automatische zetmachines en later de computer verdween het beroep uiteindelijk.
Tegenwoordig wordt de ouderwetse boekdrukkunst alleen nog door hobbyisten uitgevoerd. En ondanks dat de loden letters nog altijd zwaar zijn, is de werkdruk verdwenen en dat maakt het een stuk makkelijker.
