Nederland en de Tachtigjarige Oorlog is in belangrijke mate begonnen door het opdringen van een geloofsovertuiging door Filips II. Hij wilde namelijk voorkomen dat andere godsdiensten zijn rooms-katholieke rijk zouden binnendringen. Eenzelfde soort angst als zijn voorganger Karel V had. Hij was al voor hem begonnen met een strijd tegen de protestanten – hieronder vielen ook de Calvinisten. Het omgekeerde gebeurde echter: het Calvinisme begon zich steeds verder te ontwikkelen in Nederland. Deze ontwikkeling ontstond in eerste instantie in de zuidelijke delen van Nederland. Al snel verspreide het Calvinistische gedachtegoed zich echter uit over een groot deel van Nederland.
Voorts begonnen de protestanten zich openlijk te verzetten tegen de rooms-katholieke Spaanse bezetter. Toen deze hard op trad tegen de protestanten lokte dit alleen maar meer verzet uit. Maar het ging niet alléén om het geloof waarover gestreden werd. Zo wilden de protestanten ook een vrij Nederland hebben dat niet meer onder het juk van de Spanjaarden was geplaatst. En zo ontstond een onafhankelijkheidsstrijd die 80 jaren in beslag zou gaan nemen. Nederland en de Tachtigjarige Oorlog duurde van 1568 tot 1648. Opmerkelijk genoeg was er in deze periode een twaalfjarig bestand tussen 1609 en 1621. Officieel werd er in deze periode niet gevochten tussen de partijen.
Voorafgaand aan de Tachtigjarige Oorlog zorgde een serie vernielingen van rooms-katholieke heiligdommen onder de naam ‘Beeldenstorm’. Dit zorgde indirect voor het begin van de oorlog. Dit speelde zich af in 1566, begon in Steenvoorde (tegenwoordig Frans-Vlaanderen). Feitelijk was deze Beeldenstorm een volksopstand, die ook nadien als zodanig betiteld wordt als ‘De Opstand’ of ‘De Nederlandse Opstand’.
Er werden honderden rooms-katholieke kerken, kapellen, abdijen en kloosters met hun inhoud vernield. Niets werd gespaard. Preekstoelen, beelden, altaren, doopvonten, koorgestoelten, kelken, orgels, schilderijen, gewaden en kerkelijke boeken. Zelfs het stucwerk aan de binnenkant van de kerk werd totaal vernield door grote en woedende mensenmassa’s.
Dgalle (Eigen werk) CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Hongernood
Wat de zaak nog verergerde was dat er in 1566 een hongersnood heerste in de Nederlanden. Door een strenge winter waren de oogsten mislukt en kon er geen graan worden geïmporteerd. De hongerige bevolking keek hierdoor met steeds meer afschuw en ergernis naar de rijkdom van de kerken.
Vrij snel na het begin van de beeldenstorm in Vlaanderen sloeg de woede over naar Middelburg. Hier werden op 22 augustus 1566 de eerste kerkgebouwen vernield. Ook vanuit Vlissingen en Veere gingen beeldenstormers op weg naar de plattelandsgemeenten en werden de plattelandskerken van Walcheren vernield.
Wraak
De rooms-katholieke heerser Filips II wilde wraak nemen op de calvinisten. Het gevolg was de komst van de hertog van Alva naar de Nederlanden. Onder de naam Raad van Beroerten (ook wel de Bloedraad genoemd) werd een tribunaal ingesteld dat het protestantisme moest uitroeien. Zo werden vervolgens straffen als verbanning maar ook de doodstraf ingevoerd. In Middelburg zijn in dat jaar 16 mensen geëxecuteerd. Willem van Oranje (tegenstander en een heerser die rijke bezittingen had in de Nederlanden) was volledig tegen Filips’ zogenaamde politiek. Hij wilde juist politieke eenheid en meer zelfstandigheid voor de Nederlanden. En als het even kon, verdraagzaamheid tussen katholieken en protestanten. In Nederland liep Willem van Oranje natuurlijk gevaar en dus vluchtte hij naar Nassau in het Duitse Rijk. Van daar uit kon hij een opstand tegen Filips II organiseren.
Bartholomeus van der Helst [Publiek domein], via Wikimedia Commons
Nederland en de Tachtigjarige oorlog
Nederland en de tachtigjarige oorlog, begon feitelijk met de inname van Vlissingen door de Geuzen op 6 april 1572. Deze actie in Zeeland was het beginpunt van de strijd tegen Spanje. Andere gebeurtenissen in die strijd waren het Beleg van Middelburg door de troepen van Willem van Oranje (1572–1574). Gevolgd door de tocht van de Spanjaarden door het Zijpe (1575). Daarna volgende het Beleg van Zierikzee onder leiding van Mondragon (1576) en de Vrede van Münster (1648).
